Ένας σκεπτόμενος πολίτης κάνει δύο ερωτήματα στους υποψήφιους πρωθυπουργούς για να επιλέξει, βάσει της απάντησης, ποιον θα ψηφίσει. Τα ερωτήματα έχουν ως εξής: «Ποιο έργο – κείμενο αρχαίου συγγραφέα έχετε διαβάσει ολόκληρο και σας άρεσε;» και «Ποιος είναι ο αγαπημένος σας έλληνας ποιητής και γιατί;». Τι λέτε, θα έμπαιναν στον κόπο να απαντήσουν; Κι αν απαντούσαν, πόσο ειλικρινής και αληθινή θα ήταν η απάντησή τους;…Η «φανταστική» αυτή ιστορία μου ήρθε στο μυαλό, διαβάζοντας χθες στα «Νέα» το κείμενο του Κώστα Γεωργουσόπουλου. Εκεί, με αφορμή την Πλατωνική Πολιτεία και τους φιλοσόφους ηγέτες της, ο Γεωργουσόπουλος θίγει την ανεπάρκεια των σημερινών πολιτικών να αντλήσουν, από την πνευματική ιστορία και το πολιτιστικό κεφάλαιο του τόπου, οράματα παιδείας και πολιτισμού για το παρόν και το μέλλον της χώρας:
«…Επαΐων σήμερα Πολίτης είναι σπάνιο μυθικό ζώο, όπως η Χίμαιρα. Αλλά η εποχή τουλάχιστον αναζητεί σαν τους ψύλλους στ’ άχυρα επαΐοντες πολιτικούς. Εγώ δεν θα μείνω στην κυνική ομολογία πολιτικού ότι υπουργός όντας δεν είχε διαβάσει τη σύμβαση που δέσμευε και έδενε για χρόνια τον λαό μας. Εγώ θα μείνω σ’ αυτούς που τη διάβασαν. Πόσοι ήταν ικανοί έστω κι αν αναζητούσαν τη συμβολή των συμβούλων τους να αποκρυπτογραφήσουν χιλιάδες σελίδες με τεχνικά και άλλα περίπλοκα οικονομικά, φορολογικά, αριθμητικά μοντέλα;
Εδώ γνωρίζω πως διάσημοι οικονομολόγοι σηκώνουν τα χέρια, όταν χρειάζεται να εντάξουν τη θεωρία τους σε εφαρμοσμένα και διαχειριστικά νομικά πλαίσια. Αναζητούν ειδικεύσεις π.χ. οικονομομέτρες, οικονομομέτρης ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου γι’ αυτό απέλυε τον έναν μετά τον άλλον οικονομολόγους (Δρεττάκη, Κουλουριάνο, Αρσένη, Σημίτη κ.λπ.), ενώ ο ίδιος ποτέ δεν ανέλαβε οικονομικό υπουργείο.
Τι να περιμένει λοιπόν κανείς από γιατρούς, δασκάλους, ηθοποιούς, ολυμπιονίκες, δικηγοράκους, εργάτες και ιδιωτικούς υπαλλήλους που συγκροτούν τις πλειοψηφίες που εγκρίνουν μέτρα επαχθή χωρίς, για να είμαι δίκαιος, να αγνοούν πόσο επαχθή θα αποδειχθούν.
Εδώ επιστήμονες, εργοδηγοί, εργάτες στην Αμερική το 1945 κατασκεύαζαν μια βόμβα πενήντα κιλών και δεν ήξεραν ότι ήταν ικανή να σκοτώσει χιλιάδες ανθρώπους και να σημαδέψει με καρκίνο τα δισέγγονά τους.
Από δημοσιογραφικό ενδιαφέρον το αναφέρω. Πόσοι και ποιοι έλληνες βουλευτές κάποιες πρωινές νυσταλέες ώρες στη Βουλή ψήφισαν τον νόμο που καταργούσε τους τόνους και τα πνεύματα; Ανεξάρτητα τι νομίζει κανείς γι’ αυτό το θέμα, ποιοι πράγματι και με ποιο σκεπτικό, με ποια κατανόηση του πνευματικού αυτού γεγονότος αποφάσισαν να καπελώσουν κώδικα γραφής 2.300 χρόνων;
Ομολογώ όμως πως τις παραπάνω σκέψεις τις προκάλεσε μια άλλη διαπίστωση. Το αναμφισβήτητο γεγονός πως ηγέτες που διαχειρίστηκαν, κι όχι βέβαια χωρίς λάθη (πώς είναι δυνατόν;), τα κοινά στο παρελθόν διέθεταν μια πνευματικότητα και μια δημιουργική ενεργό σχέση με την ιστορία, τις επιστήμες, τις τέχνες, στη λογοτεχνία που σου προξενεί σήμερα οδυνηρά τραυματική διάθεση για το παρόν.
Ο Ραγκαβής, αφήνω τον Καποδίστρια, που το Σύνταγμα της Ελβετίας που συνέταξε ισχύει έως σήμερα, υπουργός Εξωτερικών και πρεσβευτής της Ελλάδας σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, τού οποίου παίχτηκε πρόσφατα του «Κουτρούλη ο γάμος» στο θέατρο, ήταν μέγας αρχαιολόγος, μεταφραστής τραγικών και του Μολιέρου, και συγγραφέας αξεπέραστων απομνημονευμάτων και μιας ιστορίας του ελληνικού θεάτρου στα γαλλικά.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος μεταφραστής του Θουκυδίδη, ο Παπαναστασίου, εκτός των άλλων ιδρυτής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ο Σβώλος, πολιτικός, εκτός από μέγας πολιτειολόγος, δοκιμιογράφος, ο Ηλίας Ηλιού, μεταφραστής του Αριστοτέλη, του Ξενοφώντα, του Ισοκράτη. Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, εκτός από διαπρεπής νομικός, μέγας στοχαστής, μεταφραστής του Δημοσθένη και Κικέρωνα και θεμελιώδης φιλόσοφος της τέχνης και της ποιητικής, αλληλογράφος του Σεφέρη. Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, συγγραφέας αξεπέραστων ιστορικών, νομικών, κοινωνιολογικών μελετών, ποιητής σονέτων και συγγραφέας μιας «Ιστορίας του Ευρωπαϊκού Πνεύματος» μοναδικής παγκοσμίως. Ο τραγικός Μαρκεζίνης έγραψε ιστορία που περιέχει και τη δική του πορεία νηφάλια και πολύτιμη. Ο Μέγας Ρήτωρ Γεώργιος Παπανδρέου ίδρυσε το Εθνικό Θέατρο, το Ιδρυμα Κρατικών Υποτροφιών, τη δωρεάν παιδεία και έκτισε εκατοντάδες πέτρινα αριστουργήματα αρχιτεκτονικά δημοτικών σχολείων και γυμνασίων. Ιδρυσε επίσης το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
Ο δε Μακεδόνας Κωνσταντίνος Καραμανλής (ο γράφων δεν τον ψήφισε ποτέ) ίδρυσε τον Δημόκριτο, το Ιδρυμα Ερευνών, το Κρατικό Θέατρο Θεσσαλονίκης, τα Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου (με υπουργό τον Ράλλη), το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, τα κρατικά λογοτεχνικά βραβεία, τις τιμητικές συντάξεις πνευματικών ανθρώπων και χρηματοδότησε τις ανασκαφές της Βεργίνας και της Σαντορίνης. Αυτός ο «άξεστος» άνθρωπος κάθε βδομάδα γευμάτιζε με τον Χατζιδάκι, τον Τσαρούχη, τον Μινωτή, τον Χορν και τον Κουν.»
